ŚCIEŻKA
EDUKACYJNA (szlak historyczny) „IV Rozbiór Polski” biegnie wzdłuż rzeki
San na długości ponad 3 km.
Na
szlaku ustawione są tablice ( 7) informujące o ważnych wydarzeniach dla naszego
miasta
i
państwa. To lata dążenia Polaków do uzyskania niepodległości, czas walk o
polskość Przemyśla oraz ustalenie granic II Rzeczypospolitej. Na siedmiu tablicach
umieszczono informacje odnoszące się do wydarzeń historycznych zachodzących na
Kresach przez cały XX wiek (ze szczególnym uwzględnieniem Galicji i obecnego
Podkarpacia). 17. IX. 1939 r. Polskę i Przemyśl podzielono pomiędzy dwóch
zaborców - ZSRR i hitlerowskie Niemcy.
To właśnie wtedy nastąpił IV rozbiór Polski.
Miejsca ustawienia tablic:
1. Schron bojowy na stoku Parku Miejskiego
2. Plac Zesłańców Sybiru i Ofiar Katynia - przy pomniku Zesłańcom Sybiru i Ofiarom Katynia
3. Pomnik Orląt Przemyskich - przy chodnik prowadzącym na most Orląt Przemyskich
4. Klasztor Sióstr Benedyktynek na Zasaniu - od strony Sanu wzdłuż ścieżki rowerowej
5. Plac Rybi - przy chodniku za przystankiem autobusowym ( widok na "przedwojenne
To właśnie wtedy nastąpił IV rozbiór Polski.
Miejsca ustawienia tablic:
1. Schron bojowy na stoku Parku Miejskiego
2. Plac Zesłańców Sybiru i Ofiar Katynia - przy pomniku Zesłańcom Sybiru i Ofiarom Katynia
3. Pomnik Orląt Przemyskich - przy chodnik prowadzącym na most Orląt Przemyskich
4. Klasztor Sióstr Benedyktynek na Zasaniu - od strony Sanu wzdłuż ścieżki rowerowej
5. Plac Rybi - przy chodniku za przystankiem autobusowym ( widok na "przedwojenne
zaginione
miasto")
6. Schron bojowy przy Galerii Sanowa - kolejny punkt umocnień granicznych ZSRR z tzw.
6. Schron bojowy przy Galerii Sanowa - kolejny punkt umocnień granicznych ZSRR z tzw.
Linii Mołotowa
7. Nieczynna rampa kolejowa na Bakończycach - miejsce skąd odchodziły transporty deportacyjne
7. Nieczynna rampa kolejowa na Bakończycach - miejsce skąd odchodziły transporty deportacyjne
na Syberię i do Kazachstanu. W pobliżu tymczasowy obóz
NKWD dla żołnierzy AK
wywożonych w głąb ZSRR w latach 1944-1945.
Schron na stoku parku
PAKT RIBBENTROP-MOŁOTOW I BUDOWA
UMOCNIEŃ GRANICZNYCH
III Rzesza, planując atak na Polskę,
23 sierpnia 1939 r. podpisała umowę międzynarodową ze Związkiem
Socjalistycznych Republik Radzieckich, nazywaną także paktem
Ribbentrop-Mołotow. W ramach współpracy pomiędzy III Rzeszą a ZSRR zatwierdzony
został tajny protokół, w którym tereny Polski zostały podzielone na dwie strefy
wpływów pomiędzy rzekami: Narew, Wisła, San.
We wrześniu 1939 r. współpraca na
linii Berlin – Moskwa była ściśle tajna. W pierwszych dniach wojny niemieckie
oddziały parły na wschód Polski. 17 września 1939 r., po wkroczeniu sił ZSRR na
teren Polski i dojściu do obszaru rzek granicznych, wyszło na jaw, że pomiędzy
dwoma okupantami Polski zawarty został sojusz. Od momentu wtargnięcia sił
niemieckich i radzieckich do Przemyśla, czyli od 28 września 1939 r., miasto
zostało podzielone na dwie części. Lewobrzeżny Przemyśl znalazł się pod
okupacją niemiecką, zaś prawobrzeżna i zabytkowa część miasta pod zaborem radzieckim.
W ramach istniejącej granicy na Sanie strona radziecka przygotowała plany do
budowy systemu umocnień granicznych, nazywanych potocznie „Linią Mołotowa”. W
mieście i jego okolicach powstał Przemyski Rejon Umocniony (PRU). Jednym z
najważniejszych Punktów Oporu (PO) był most kolejowy w Przemyślu, który miał za
zadanie ochronę jedynej drogi tranzytowej pomiędzy Krakowem a Lwowem.
SCHRON
Tutejszy schron to półkaponiera
artyleryjska (do ostrzału bocznego jednostronnego). Dwukondygnacyjny obiekt
wyposażony był w dwa stanowiska dział artyleryjskich kal. 76,2 mm oraz dwa
stanowiska dla ręcznych karabinów maszynowych kal. 7,62 mm (jeden do obrony
zapola). Kierunek ostrzału z tego schronu skierowany
był na zachód wzdłuż linii granicznej na rzece San.
22 czerwca 1941 r. załoga tego
schronu jako jedna z nielicznych brała udział w walkach niemiecko-radzieckich o
Przemyśl. W okolicach tego obiektu znajdowała się 15. strażnica
92. Oddziału
Pograniczników broniącego linii Sanu i dowodzonego przez Jakowa Tarutina.
The Bunker in the park’s slope,
RIBBENTROP-MOLOTOV PACT AND BUILDING BORDER FORTIFICATIONS
While planning an attack on Poland, on 23 August 1939, the Third Reich signed an international agreement with the Soviet Union, known as the Ribbentrop-Molotov Pact, a secret protocol, which was a part of the collaboration between the Third Reich and the Soviet Union, dividing Poland into two spheres of influence with borders on the Narew, the Vistula and the San Rivers. In September 1939 the collaboration between Berlin and Moscow was top secret. During the first days of the WWII the German army headed East.
On 17 September 1939 when the Soviet army invaded Poland and reached the boundary rivers, the alliance between the two invaders became obvious. When the Soviet and German armies reached Przemyśl on 28 September, the city was divided into two parts with the San River being the boundary line. The left-bank part of the city was commandeered by the Germans, the right-bank and historic part by the Soviets. As the Soviet army planned to build a border fortification, the so-called “Molotov Line”, a special fortification area called the Przemyski Rejon Umocniony was created in and around Przemyśl. One of the most important points of resistance was the railway bridge as it protected the only transit road between Cracow and Lviv.
Bunker
The shelter is an artillery semi-caponier for one-side firing. In the two-storey building there were two posts of artillery cannons of 76,2 mm calibre and two posts of hand machine guns of 7,62 calibre (one of them was to defend the infield). The fire direction was pointed west along the border line on the San River.
On 22 June 1941 the shelter crew, as one of a few, took part in the German-Soviet battle of Przemyśl. Nearby, there was the 15th watchtower of the 92nd Frontier Guards’ Squad, which defended the San River bank under the command of Jakow Tarutin.
Gefechtsbunker am Hang des Parks
RIBBENTROP – MOLOTOW-PAKT UND DER BAU VON RENZENBEFESTIGUNGE
Während Das Dritte Reich am 23. August 1939 den deutsch-sowjetischen Nichtangriffspakt ( auch Ribbentrop - Molotow- Pakt genannt) unterschrieben hat, hat es zugleich den Angriff an Polen geplant. Im Rahmen der Zusammenarbeit zwischen Dem Dritten Reich und der Sowjetunion wurde das Geheimprotokoll beschlossen. In dem Protokoll wurden Gebiete Polens entlang der Flüsse Narew, Weichsel und San in zwei Einflusszonen geteilt.
Im September 1939 war die Zusammenarbeit zwischen Berlin- Moskau streng geheim. An den ersten Kriegstagen gingen die deutschen Truppen schnell nach Ostpolen vorwärts. Am 17. September 1939 nach dem Einmarsch der sowjetischen Soldaten aufs Gebiet Polens und nach dem Ankommen an das Grenzflussgebiet ist es ans Tageslicht gekommen, dass es zwischen den zwei Okkupanten Polens ein Bündnis geschlossen worden war. Von dem Einfall der deutsch-sowjetischen Streitkräfte in Przemysl, also ab dem 28.September 1939, wurde die Stadt in zwei Teile geteilt. Der am linken Ufer gelegene Stadtteil befand sich unter der deutschen Besatzung und der am rechten Ufer gelegene Stadtteil unter der sowjetischen Okkupation. Entlang der am San festgelegten Grenze hat Sowjetunion die Baupläne des Grenzverteidigungssystem, umgangssprachlich genannt“ Die Molotow-Linie“ errichtet. Sowohl in der Stadt als auch in der Stadtumgebung entstand das sogenannte Przemysler Festungsgebiet (PRU). Einer der wichtigsten Widerstandspunkte (PO) war die Bahnbrücke in Przemysl, deren Aufgabe in der Verteidigung des einziges Weges zwischen Krakau und Lemberg bestand.
GEFECHTSBUNKER
Der hiesige Gewechtsbunker ist eine Halbkaponniere der Artillerie (zum Seitenschuss). Das zweigeschossige Gebäude war mit zwei Standplätzen der Kanonen vom Kaliber 76.2 mm und zwei Standplätzen für Handmaschinengewehr vom Kaliber 7,62 mm (zur Verteidigung der Feldbefestigung) ausgerüstet. Der Beschuss von diesem Gefechtsbunker war nach Westen der Grenzlinie am San entlang gerichtet. Am 22. Juni 1941 nahm die Schutzraumbesatzung, als eine der wenigen, an den deutsch-sowjetischen Kämpfen um Przemysl teil. In der Gegend dieses Objekts befand sich der 15.Wachturm der 92. Grenztruppen. Diese Truppen haben die San-Linie geschützt und wurden von Jakow Tarutin angeführt.
Бункер на склоне парка
Пакт Молотова –
Риббентропа и строительство пограничных укреплений
Третий рейх, планируя нападение на Польшу, 23 августа 1939 года подписал международное соглашение с Союзом Советских Социалистических Республик, называемое также пактом Молотова – Риббентропа. В рамках сотрудничества между Третьим рейхом и СССР был утвержден секретный протокол, согласно которому Польша была разделена на две зоны влияния вдоль рек Нарев, Висла и Сан.
В сентябре 1939 года сотрудничество на линии Берлин – Москва было совершенно секретным. С первых дней войны немецкие войска перемещались к восточной части Польши. 17 сентября 1939 года, после того как войска СССР вошли в Польшу и достигли границы пограничных рек, стало ясно, что между двумя оккупантами Польши предварительно был заключён союз. После вторжения немецких и советских войск в Пшемысль, то есть с 28 сентября 1939 года, город был разделен на две части. Левобережная часть Пшемысля находился под немецкой оккупацией, а правобережная и историческая часть города – под советской оккупацией. В рамках существующей границы вдоль реки Сан советская сторона составила планы по созданию системы пограничных укреплений, известной под названием «Линия Молотова». В городе и его окрестностях был создан Пшемыский укреплённый район (ПУР). Одним из наиболее важных пунктов сопротивления был железнодорожный мост в Пшемысле, который должен был защищать единственную транзитную дорогу между Краковом и Львовом.
БУНКЕР
Местный бункер – это артиллерийский полукапонир (для одностороннего бокового огня). Двухъярусный объект был оборудован двумя артиллерийскими орудиями калибра 76,2 мм и двумя позициями для ручных пулемётов калибра 7,62 мм (одна для защиты крепостной системы фортификации). Огонь из этого укрытия вёлся в западном направлении вдоль пограничной линии по реке Сан.
22 июня 1941 года подразделение этого бункера было одним из немногих, кто участвовал в немецко-советских боях за Пшемысль. Рядом с этим сооружением находилась 15-я сторожевая башня 92-го пограничного отряда, защищавшего линию реки Сан под командованием Якова Тарутина.
