Tablica 5 - IV Rozbiór Polski

ŚCIEŻKA EDUKACYJNA (szlak historyczny) „IV Rozbiór Polski” biegnie wzdłuż rzeki San na długości ponad 3 km.

Na szlaku ustawione są tablice ( 7) informujące o ważnych wydarzeniach dla naszego miasta

i państwa. To lata dążenia Polaków do uzyskania niepodległości, czas walk o polskość Przemyśla oraz ustalenie granic II Rzeczypospolitej. Na siedmiu tablicach umieszczono informacje odnoszące się do wydarzeń historycznych zachodzących na Kresach przez cały XX wiek (ze szczególnym uwzględnieniem Galicji i obecnego Podkarpacia). 17. IX. 1939 r. Polskę i Przemyśl podzielono pomiędzy dwóch zaborców - ZSRR i hitlerowskie Niemcy. 
To właśnie wtedy nastąpił IV rozbiór Polski.

Miejsca ustawienia tablic:
1. Schron bojowy na stoku Parku Miejskiego
2. Plac Zesłańców Sybiru i Ofiar Katynia - przy pomniku Zesłańcom Sybiru i Ofiarom Katynia
3. Pomnik Orląt Przemyskich - przy chodnik prowadzącym na most Orląt Przemyskich
4. Klasztor Sióstr Benedyktynek na Zasaniu - od strony Sanu wzdłuż ścieżki rowerowej
5. Plac Rybi - przy chodniku za przystankiem autobusowym ( widok na "przedwojenne

    zaginione miasto")
6. Schron bojowy przy Galerii Sanowa - kolejny punkt umocnień granicznych ZSRR z tzw.

    Linii Mołotowa
7. Nieczynna rampa kolejowa na Bakończycach - miejsce skąd odchodziły transporty deportacyjne 

    na Syberię i do Kazachstanu. W pobliżu tymczasowy obóz NKWD dla żołnierzy AK   

    wywożonych w głąb ZSRR w latach 1944-1945.

Rejon Rybiego Placu

STRATY MATERIALNE

            W wyniku walk, jakie miały miejsce w Przemyślu w czasie II wojny światowej, zniszczone zostało prawie 45% zabudowy miasta, w tym 30% stanowiły budynki mieszkalne. W 50% zniszczone zostały zakłady przemysłowe działające przed 1939 r. Szacuje się, iż miasto poniosło straty na blisko 400 mln złotych.

            We wrześniu 1939 r. bombardujące Przemyśl samoloty niemieckie zniszczyły w głównej części Rynek miasta, jak też zabudowę w okolicy Placu Na Bramie. W czasie walk we wrześniu 1939 r. Wojsko Polskie, wycofując się z miasta, wysadziło most drogowy 3-go Maja, łączący pl. Konstytucji i ul. Jagiellońską (obecnie most im. Orląt Przemyskich).

            Największe zniszczenia podczas działań wojennych w 1941 r. dotknęły zabudowę przy                     ul. Jagiellońskiej i na Rybim Placu w tzw. dzielnicy żydowskiej. W wyniku starcia dwóch okupantów Polski zdewastowano większość kamienic i zabudowy przy ul. Jagiellońskiej, Wałowej oraz obecnego placu płk. Berka Joselewicza. Ponadto znajdowały się tam dwie synagogi, które również zostały zniszczone. W czasie walk niemiecko-radzieckich zburzona została także zabudowa przy ul. Kazimierza Wielkiego i Franciszkańskiej.

            Większości zabudowy nie udało się odtworzyć, niekiedy w miejscu zrujnowanych kamienic powstały nowe. Okolice Rybiego Placu pozostały puste, co przypomina nam o stratach, jakie poniosło miasto w czasie II wojny światowej.

STRATY LUDNOŚCIOWE

          
        W roku 1939 Przemyśl liczył 62 272 mieszkańców (w tym 63 % narodowości polskiej,
29,5 % narodowości żydowskiej, 7 % ukraińskiej oraz 0,2 % innych). W czasie II wojny światowej miasto straciło 35 188 mieszkańców, co stanowiło 57% stanu. W większości byli to Żydzi, ale także Polacy, którzy zostali deportowani na Syberię, czy zamordowani przez władzę radziecką, jak też wywiezieni przez Niemców do obozów koncentracyjnych lub zabici w różnych akcjach przeciwko okupantowi. W rok po zakończeniu wojny na skutek działania władz komunistycznych przeprowadzono przesiedlenia ludności z Przemyśla do Ukraińskiej SRR i na odwrót, w efekcie czego miasto w 1946 r. liczyło 36 800 obywateli.

        W wyniku tych wydarzeń Przemyśl stracił charakter miasta wielokulturowego
i wielonarodowego, czym szczycił się przez wieki.

  

Near the Rybi Plac ( Fish Square)  

MATERIAL LOSSES

As a result of fights during the WW II 45% of all constructions in Przemysl were destroyed, including 30% of residential buildings. 50% of industrial plants operating before 1939 were in ruins. The total loss is estimated at approx. 400 million PLN. In September 1939 German bombs destroyed most of the main part of the Town Square and buildings near the Gate Square. At the same time the Polish army, withdrawing from Przemyśl, blew up the road bridge that connected 3rd May Constitution Street and Jagiellońska Street. Today it is named the Przemyśl Eaglets’ bridge. Due to the war effort in 1941 buildings in the Jewish district on Jagiellońska Street suffered the greatest damage. The German-Soviet war resulted in the ruining of most tenement houses and two Jewish synagogues on Jagiellońska St, Wałowa St and Col. Berek Joselewicz’s Square. Buildings on Kazimierza Wielkiego St and Franciszkańska St were also devastated. Most buildings were never recreated, although some of the ruined tenement houses were replaced by new ones. The empty surroundings of Fish Square remind us of the losses the city suffered.


HUMAN LOSSES

In 1939, the population of Przemyśl was 62.272 (with 63% Poles, 29,5% Jews, 7% Ukrainians and 0,2% others). During the WWII Przemyśl lost 35,188 people, approx. 57% of the population. Most of them were of Jewish origins, but not only; the number included the Poles exiled to Siberia, murdered by the Soviets, killed by the Nazis in concentration camps and those who died in various actions against the occupants. A year after the war, the communist authorities resettled Przemyśl inhabitants into the Ukrainian SSR and vice versa. Consequently, in 1946 Przemyśl had 36,800 citizens, but the centuries-old multicultural and multinational character of Przemyśl was lost.

Umgebung des Fischplatzes 

MATERIALVERLUSTE

Infolge der Kämpfe, die während des II. Weltkriegs in Przemysl stattgefunden haben, ist fast 45% der Bebauung der Stadt zerstört worden, darin 30% von Wohngebäuden. 50% der Industriebetriebe, die vor dem Jahre 1939 funktioniert hatten, wurden zerstört. Man schätzt, dass die Stadt Verluste in der Höhe von fast 400 Mio. erlitten hat. Im September 1939 haben deutsche Flugzeuge, die Przemysl bombardiert haben, sowohl den größeren Teil des Stadtringes, als auch die Wohnhäuser in der Nähe von Platz am Tor zerstört. Während der Kämpfe im September 1939 hat die polnische Armee, als sie sich aus der Stadt zurückgezogen hat, die Dritte Mai- Brücke gesprengt, die den Verfassungsplatz mit der Jagiellonen-Straße zzt. Przemysler Adler-Brücke verbunden hat. Am meisten wurden während der Kriegshandlungen im Jahre 1941 die Wohngebäuden an der Jagiellonen-Straße und am Fischplatz in dem sog. Judenviertel zerstört. Infolge des Gefechtes zwischen den beiden Okkupanten von Polen wurde die Mehrheit der Mietshäuser und Wohngebäuden an der Jagiellonen-Straße, Wall-Straße und am Lt. Berk Joselewicz-Platz verheert. Außerdem befanden sich dort zwei Synagogen, die auch zerstört wurden. Infolge der deutsch-sowjetischen Kämpfe wurden auch Wohngebäuden an der Kasimir des Groβen-Straβe und Franziskaner-Straße niedergerissen . Es hat nicht gelungen, die Mehrheit der Wohnhäuser wieder aufzubauen. Manchmal sind am Ort der ruinierten Mietshäuser neue entstanden. Die Umgebung vom Fischplatz ist ungebaut geblieben, was uns an die Verluste der Stadt wegen des II. Weltkriegs erinnert.

 BEVÖLKERUNGSVERLUSTE

Im Jahre 1939 zählte Przemysl 62.272 Einwohner (darin 63% der polnischen Nationalität, 29,5 der jüdischen Nationalität, 7% der ukrainischernund 2% der anderen Nationalität). In der Zeit des II. Weltkriegs verlor die Stadt 35.188 der Einwohner, was 57% des Bestandes betrug. Am meisten waren das Juden, auch Polen, die nach Siberien verbannt wurden oder durch sowjetische Mächte ermordet und Polen, die durch die Deutschen in Konzentrationslager befördert wurden oder in diversen Aktionen gegen dem Okkupanten getötet sind. Ein Jahr nach dem Kriegsende hat man infolge der Handlungen der sowjetischen Mächte Versiedlung der Bevölkerung von Przemysl in die Ukrainische Sozialistische Sowjetrepublik (Abk. UkrSSR) und umgekehrt, infolgedessen die Stadt im Jahre 1946 36.800 Einwohner zählte. Wegen der Ereignisse hat Przemysl den Status der multikulturellen und multinationalen Stadt verloren, dessen sie sich Jahrhunderte lang rühmte.

Район Рыбной площади

МАТЕРИАЛЬНЫЕ ПОТЕРИ

      В результате боевых действий, имевших место в Пшемысле во время Второй мировой войны, было разрушено почти 45% городских зданий, в том числе 30% жилых зданий. Было уничтожено 50% промышленных предприятий, действовавших до 1939 года. Согласно оценкам, город понес убытки почти на 400 миллионов польских злотых.

     В сентябре 1939 года немецкие самолеты, бомбардировавшие Пшемысль, разрушили основную часть Рыночной площади города, а также здания вокруг площади У Ворот (Na Bramie). Во время боевых действий в сентябре 1939 года польская армия, уходя из города, взорвала автомобильный мост 3 Мая, соединяющий площадь Конституции и улицу Ягеллонскую (в настоящее время это мост имени Пшемыских Орлят).

     Во время военных действий 1941 года больше всего были разрушены застройки на ул. Ягеллонской и на Рыбной площади, в так называемом Еврейском квартале. В результате столкновения двух оккупантов Польши было повреждено большинство каменных домов и зданий на ул. Ягеллонской, Валовой и нынешней площади полковника Берека Йоселевича. Там находились две синагоги, которые также были разрушены. Во время немецко-советских боёв были разрушены здания на ул. Казимира Великого и ул. Францишканской.

     Большинство зданий не удалось восстановить, часто на месте разрушенных каменных домов возводились новые дома. Территория вокруг Рыбной площади была оставлена пустой, что напоминает о потерях, понесённых городом во время Второй мировой войны.

ЧЕЛОВЕЧЕСКИЕ ПОТЕРИ

        В 1939 году население Пшемысля составляло 62 272 человека (в том числе 63% поляков, 29,5% евреев, 7% украинцев и 0,2% другой национальности). Во время Второй мировой войны город потерял 35 188 жителей, что составляло 57% населения города. Преимущественно это были евреи, но также и поляки, которые были депортированы в Сибирь, убиты советскими властями, а также отправлены немцами в концентрационные лагеря или убиты в ходе различных действий против оккупантов. Через год после окончания войны, в результате действий коммунистических властей было проведено переселение из Пшемышля в Украинскую ССР и наоборот, в результате чего в 1946 году в городе проживало 36 800 человек.

После этих событий Пшемысль утратил характер мультикультурного и многонационального города, которым он гордился веками